Papoea's voelen zich gereduceerd tot tweederangsburgers in hun eigen provincie in Indonesië. De onvrede groeit.

Veel papoea's zitten er niet in het vliegtuig van Jakarta naar Jayapura. Een stuk of tien. De overige passagiers komen uit de rest van Indonesië: vooral Sulawesi, Sumatra en Java. Dit zijn de Indonesiërs die de loketten op het vliegveld bevolken, de balie van het reisbureau, het hotel, de Kentucky Fried Chicken, de nieuwe shoppingmall, de eethuisjes en alle andere winkels van Jayapura. Toraja uit Sulawesi bouwen een heel winkelcentrum aan de weg van Jayapura naar Sentani, de chauffeur van de taxi is een Boeginees uit Makassar. Als er al ergens een papoea werkt, is het de schoonmaker of de portier, afgezien van de gelukkigen die een baan bij de overheid hebben gekregen.

Papoea-vlag
De papoea's in Jayapura hangen vooral op straat. Zij spelen domino en kauwen siri en spugen het sap op de grond die overal net zo rood ziet als het trottoir bij de Chinees in Nederland op Nieuwjaarsdag. Papoea's verkopen groente op de traditionele markt aan de voet van de reusachtige Kentucky Fried Chicken. Zij verkopen siri-pakketjes (siri, wee noten en een beetje kalk) en armbandjes in de kleuren van de Papoea-vlag.

Dat mag, sinds Papoea in 2001 'speciale autonome' heeft gekregen. Volgens de wet die toen werd ingevoerd, mocht de provincie de naam veranderen van Irian Jaya in Papoea, en mochten de papoea's hun eigen vlag hijsen naast die van Indonesië. Een wet is echter maar papier. De vlag om je pols dragen wordt nog getolereerd, maar een jaar geleden is nog iemand door een rechtbank wegens landverraad veroordeeld na het hijsen van de vlag.

De traditionele markt voor de KFC is a drie keer verplaatst. Hij schuift steeds verder uit het zicht. Waar hij weg moet, verschijnen de verkopers van kleding en elektronica - allemaal 'pendatang', nieuwkomers. De papoeavrouwen die op de parkeerplaats voor de fastfoodgigant hun wortels en knollen verkopen, hebben al te horen gekregen dat ook zij moeten vertrekken, weg uit het centrum, in de richting van de haven.

Onbetaalbaar
Speciale autonomie betekent voor de papoea's van Jayapura niet dat het ze beter gaat. Het vele extra geld dat met de autonomie gepaard gaat bereikt ze niet. Dat gaat op aan andere zaken. Voor de papoea's is alles alleen maar duur en onbetaalbaar, want alles, zelfs de zoete ubi, hun lievelingsvoedsel komt van ver. De gezichten staan strak. Een oudere Nederlandse toeriste zegt verdrietig: "Je kunt de onderdrukking aan hun gezichten zien." Zij is een van de weinige toeristen die de provincie bezoeken.

Behalve papoea's ontbreken ook de westerlingen in het vliegtuig naar Jayapura. Officieel is er geen enkele belemmering om naar de meest oostelijke provincie van Indonesië te reizen, maar in de praktijk valt dat niet altijd mee. Een reisgenoot van de toeriste had Papoea als bestemming ingevuld en hem werd het visum geweigerd. Hij was niet de enige.

Journalisten
Ruim achttien maanden lang is niet één buitenlandse journalist in Papoea geweest. Alle aanvragen van journalisten werden zonder opgaaf van reden door de Indonesische overheid geweigerd. Pas deze week kregen twee journalisten toestemming de provincie te bezoeken. Formeel is er dus geen verbod om naar Papoea te reizen.

Minister van Defensie Juwono Sudarsono heeft echter onlangs in een interview toegegeven dat het reisverbod voor journalisten naar Papoea wel degelijk regeringsbeleid was. Achttien maanden was de provincie op slot, en dat mocht wat hem betreft ook zo blijven. Journalisten, en vooral ook leden van mensenrechtengroepen, horen niet in Papoea thuis, zei hij. Die wakkeren daar alleen maar "separatisme" aan.

Bron: Wereldomroep