door Henk Bartels
Op 1 december 1961 werd de vlag van Nieuw-Guinea, het huidige West-Papua, in gebruik genomen bij Koninklijk Besluit en gehesen naast de Nederlandse vlag. De vlag kreeg als naam Morgenster. De kleuren rood, wit en blauw waren in de vlag verwerkt als teken van verbondenheid met Nederland. Een ster symboliseerde de opgaande zon als teken van hoop.
In Hollandia, het huidige Jayapura, werd een officiële vlaggenceremonie gehouden. De ceremonie werd muzikaal begeleid door de Marinierskapel. Het leek het feestelijke begin te zijn voor een zelfstandig en onafhankelijk volk. De Papua’s waren dolblij en dansten van vreugde. Eerst werd de Nederlandse driekleur gehesen onder het zingen van het Wilhelmus. En daarna ging de Papuavlag in top, onder het zingen van het eigen volkslied, het Hai Tanahku Papua.
De hoop die de ster in de Papuavlag symboliseerde was al vlug vervlogen. Op 15 augustus 1962 moest Nieuw-Guinea door Nederland worden afgestaan aan Indonesië. En al vlug daarna werd de Papuavlag, de Morgenster, door de Indonesische regering streng verboden. Maar daar trokken de Papua’s zich niets van aan. Ze klampten zich vast aan hun vlag, die voor hen de vrijheid symboliseerde. En ze bleven hun vlag hijsen in het openbaar, zo vaak mogelijk. Maar dat kwam hen duur te staan. Tientallen Papua’s werden alleen voor het hijsen van hun vlag gearresteerd en opgesloten. En tot verbijstering van iedereen in het land werden ze veroordeeld tot lange gevangenisstraffen, variërend van 5 tot 15 jaar! Enkelen die weigerden om de door hen gehesen vlag neer te halen, werden zonder pardon dood geschoten!
Destijds naar Nederland gevluchte Papua’s en Nederlandse Nieuw-Guinea veteranen vonden elkaar bij diverse bijeenkomsten, zoals de Nijmeegse vierdaagse en de jaarlijkse veteranendag. En vooral op de veteranendag werd de Papuavlag, de Morgenster, met trots meegevoerd naast de Nederlandse driekeur. Dat is jaren lang zo gegaan, maar daaraan lijkt nu een einde te gaan komen.
De projectorganisatie van de Nederlandse Veteranendag heeft het bestuur van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen (VNNGM) zo onder druk gezet dat zij moest besluiten om de Papuavlag, de Morgenster, niet meer te laten voeren in het jaarlijkse defilé! En dat heeft een schok teweeg gebracht, niet alleen bij de in Nederland wonende Papua’s, maar ook bij de Nieuw-Guinea veteranen. Zij vragen zich ongerust en boos af waar de druk op dit besluit vandaan is gekomen. Is het een druk van de Indonesische regering, die zich al jaren lang ergert aan het meevoeren van de Papuavlag in defilés? En is die druk door Nederlandse politici nu met succes over gebracht naar de uitvoerende organisatie? Hoe dan ook, er wordt gesproken van een schandelijk besluit, een Veteranendag onwaardig. Het wordt niet alleen gezien als een belediging van het Papuavolk, maar ook van de Nieuw-Guinea veteranen, waarvan velen nog dagelijks vanuit Nederland vechten voor de belangen van de Papua’s, die in de verdrukking zijn geraakt.
Het zou van wijsheid getuigen als de projectorganisatie van de Nederlandse Veteranendag het genomen besluit herziet. En het aanbieden van excuses aan het Papuavolk en de Nieuw-Guinea veteranen zou dan niet misplaatst zijn!