Achteraf gezien had president Susilo Bambang Yudhoyono van Indonesië gewoon naar Nederland kunnen komen: de rechter ziet geen aanleiding om hem te arresteren. Maar vooraf was hij daar niet zo zeker van. Blijkbaar valt er toch iets te vrezen als het gaat om de Molukken.
De Haagse rechtbank bepaalde woensdag dat er geen grond is om de Indonesische president op te pakken, zoals de regering in ballingschap van de Republiek der Zuid-Molukken (RMS) heeft geëist. Volgens de in Nederland gevestigde RMS worden de mensenrechten op de eilandengroep Molukken ernstig geschonden.
Spelletjes spelen
In een reactie zegt ambassadeur Habibie blij te zijn met de uitspraak. Hij verwacht dat Yudhoyono binnen enkele dagen in Nederland aankomt voor het geplande staatsbezoek. De ambassadeur rekent erop dat de Nederlandse overheid een herhaling voorkomt.
'De Nederlandse regering kan misschien niet interveniëren in een rechtszaak', aldus de ambassadeur. 'Maar ze kunnen wel vooraf de RMS duidelijk maken dat die geen spelletjes moeten spelen die het staatsbezoek in gevaar brengen.'
Afgelast
Verscheidene bronnen hebben tegenover de Wereldomroep bevestigd dat de ambassadeur ervoor heeft gezorgd dat het staatsbezoek is afgelast. De president en zijn gevolg, waaronder 25 journalisten, zaten dinsdag al in het vliegtuig toen het advies kwam van Habibie om niet te vertrekken.
Habibie durfde, ondanks sussende woorden van minister Hirsch Ballin dat het allemaal wel mee zou vallen, het risico van een gerechtelijk arrestatiebevel niet aan.
Formeel mag de Nederlandse regering zich niet bemoeien met een onafhankelijke rechtsgang, maar Hirsch Ballin wees de ambassadeur erop dat elk staatshoofd immuniteit geniet. De ambassadeur vond echter dat hij 'niet kan speculeren met mijn eigen zelfvertrouwen'.
Molukken
Blijkbaar is de ambassadeur niet helemaal zeker van de zaak. Volgens advocaat Johnson Panjaitan is daar ook wel reden toe. De schendingen van de mensenrechten op de Molukken zijn ernstig en talrijk, volgens de raadsman van een aantal politieke gevangenen.
Vooral ook als er een verband is met het RMS-ideaal voor een zelfstandig Molukken. Densus 88, de speciale anti-terreureenheid van de politie, heeft volgens Panjaitan de laatste tijd zelfs martelingen gepleegd met dodelijke afloop.
De straffen die politieke gevangenen op de Molukken krijgen, zijn draconisch hoog, veel hoger dan op Oost-Timor, Papua en Atjeh. Zo kreeg één gevangene levenslang voor het uitvoeren van een dans en het tonen van de RMS vlag.
Extreme foltering
Ook zijn de martelingen extreem hard, zo hard dat er niet alleen gewonden vallen, maar zelfs doden. De Indonesische Commissie voor de Mensenrechten, evenals de politie zijn daarvan op de hoogte gesteld, maar dat heeft volgens Panjaitan niet tot resultaat geleid.
Een ronduit sadistische – en nieuwe – martelmethode houdt in dat een gevangene moet lopen op heet asfalt terwijl hij met een kabel geslagen wordt. Als hij bewusteloos raakt wordt hij in zee gegooid, waar de kou en het branden van het zoute water in zijn wonden hem wakker maken. Meteen daarna begint de marteling opnieuw.
Idealen
Een aantal van deze politieke gevangenen is direct betrokken bij de RMS, ze zijn lid, maar een ander deel steunt alléén het ideaal van de beweging. Dat maakt voor de Indonesische regering niet uit. Panjaitan: 'De RMS wordt gelijkgesteld met een terreurorganisatie, en niet gezien als een groepering die voor de vrijheid strijdt.'
Lees meer over de Molukken in ons Dossier Politieke Gevangenen: Leraar Johan Teterissa uit Ambon werd veroordeeld tot vijftien jaar cel. Aanklacht: subversie en het zich willen afscheiden van de Republiek Indonesië.