De gedeelde historie van Nederland en Indonesië beïnvloedt hun onderlinge relatie. Meestal is deze hartelijk, soms ook overspannen.

Kort geleden hebben de PVV en de SGP een motie ingediend over vermeende mensenrechtenschendingen in West-Papoea. Ze vonden dat de regering de „speciale historische band” tussen Nederland en de Papoea’s in acht moest nemen. GroenLinks diende een motie in om de Nederlandse regering ervan te weerhouden haar Leopardtanks van de hand te doen aan Indonesië, eveneens vanwege de vermeende mensenrechtenschendingen, door militairen in Atjeh, Oost-Timor en West-Papoea. De aanschaf van deze tanks dient de modernisering en professionalisering van de Indonesische strijdkrachten.

Dit opgeheven vingertje, zoals deze moties kunnen worden getypeerd, leidde in Indonesië tot opgetrokken wenkbrauwen. Die „speciale historische band” heeft Nederland immers met heel Indonesië. Heel Indonesië deelt de ervaringen van de eeuwenlange Nederlandse overheersing.

Wat te denken van de mensenrechtenschendingen die Nederland beging in Rawagede, op Java in 1947, de gebeurtenissen in Zuid-Celebes in 1946 en, verder terug, de Hongi-tochten in de zeventiende eeuw, onder meer naar Banda, onder verantwoordelijkheid van Jan Pieterszoon Coen? Bij deze schendingen zijn duizenden mensen vermoord.

Het standpunt van GroenLinks is weinig overtuigend. Het dispuut in Atjeh is beslecht door het geven van verregaande autonomie. Oost-Timor is sinds 2002 onafhankelijk.

Betreffende West-Papoea tracht de Indonesische regering tegemoet te komen aan de wens van de Papoea’s tot meer autonomie. De Nationale Mensenrechtencommissie (KomnasHAM) spoort actief mensenrechtenschendingen op.

Sinds het begin van de democratische hervormingen in Indonesië, in 1999, is de verbetering van de mensenrechtensituatie een hoeksteen van het beleid. Indonesië heeft het initiatief genomen tot een intergouvernementele mensenrechtencommissie van de Association of Southeast Asian Nations. Ook is het Bali Democracy Forum tot stand gekomen, met de ambitie democratische waarden te verspreiden.

Op het gebied van terrorismebestrijding heeft Indonesië internationale faam opgebouwd. Het land met de grootste moslimbevolking ter wereld heeft getoond daadkrachtig te kunnen optreden tegen terrorisme, door effectieve inzet van de politie en door publiekseducatie.

De goede verhoudingen tussen Nederland en Indonesië zijn beter gediend door een constructieve houding dan door een opgeheven vingertje. Het zou beter zijn samen te werken met de Indonesische regering op het gebied van de verbetering van de mensenrechtensituatie. Te denken valt aan de training van Indonesische officieren en het houden van gezamenlijke oefeningen, tegelijk met de verkoop van de tanks.

Als bevriende democratie en handelsnatie is het in het belang van Nederland om een sterk, eendrachtig en democratisch Indonesië als partner te hebben. Het gedeelde verleden is een rode draad om de relatie tussen beide landen te versterken.

Commentaar: Koen J. de Jager:

Indonesië en Papua

De regering moet Indonesië aanspreken op schendingen van de mensenrechten, vindt een aantal politieke partijen – maar dit zou contraproductief zijn concluderen Alpha Amirrachman en Anton Lutter op 16 maart 2012 in het opiniestuk “Nederlandse opgeheven vinger werkt averechts in Indonesië”.
Het artikel eindigt met de alinea “Als bevriende democratie en handelsnatie is het in het belang van Nederland om een sterk, eendrachtig en democratisch Indonesië als partner te hebben. Het gedeelde verleden is een rode draad om de relatie tussen de beide landen te versterken”. Met deze laatste conclusie zal niemand het oneens zijn.

Het opgeheven vingertje van de beide heren werd veroorzaakt door een parlementaire motie over mensenrechtenschendingen in West Papua plus een motie om, vanwege dezelfde reden, geen oude Nederlandse Leopardtanks  aan Indonesië te leveren. In het bewuste artikel wordt echter gesproken over vermeende mensenrechtenschendingen; alsof deze niet zouden voorkomen in o.a. West Papua.
Dat het “opgeheven vingertje” ons Nederlanders niet past wordt nog eens ingewreven met de gebeurtenissen tijdens de zgn. politionele acties eind 40-er jaren tot en met de 17e eeuw toen Jan Pieterszoon Coen in Batavia resideerde.

Zouden de schrijvers echt van mening zijn, dat wij gezien ons verleden, ons niet meer mogen uitspreken over mensenrechtenschendingen, waar ook ter wereld, inclusief bij de ons bevriende Indonesische democratie? Dan hebben veel naties “boter op het hoofd” en kunnen we de schendingen van mensenrechten in het algemeen rustig onder het tapijt vegen. Gelukkig hebben wij geleerd vanuit het verleden en waren we niet te beroerd, zij het laat, ons te verontschuldigen. Maar dat wij liever geen tanks verkopen aan democratieën die in het verleden niet te beroerd waren om wapentuig tegen de eigen bevolking in te zetten heeft niets te maken met een ‘vingertje’ maar staat de Nederlandse parlementariërs vrij om dat aan de Nederlandse regering mee te delen.

“Betreffende West Papoea tracht de Indonesische regering tegemoet te komen aan de wens van de Papoea’s tot meer autonomie” constateren Amirrachman en Lutter.
Deze conclusie moet uit eigen koker komen en er zullen geen Papoea’s over deze stelling zijn geconsulteerd. De Speciale Autonomiewet die 11 jaar geleden van kracht werd is mislukt en daarom, is er een nieuw vehikel uit de Indonesische regeringskast getrokken nl. de ‘Eenheid tot versnelde ontwikkeling van Papoea en West Papoea’. Ook deze keer zonder consultatie of inspraak van de autochtone Papoea’s.  Papoea’s zitten niet te wachten op nog meer autonomie of andere loze beloften maar op een echte dialoog onder leiding van een derde partij.

Dat sinds het begin van de democratische hervormingen in Indonesië de verbetering van de mensenrechtensituatie een hoeksteen van het Indonesisch beleid is zoals in het artikel wordt vermeld is blijkt evenmin uit het Indonesische beleid. In oktober 2011 werd een vreedzaam Papoeacongres keihard uiteengeslagen; 300 arrestaties, 90 gewonden en 3 doden. Schending van de mensenrechten, concludeerden Human Right Watch en Amnesty International. De schuldigen werden gestraft; met een schriftelijke berisping.

Het artikel doet aan het slot de suggestie om te denken aan training van Indonesische officieren.
Dat deden we echter al op Clingendael toen Jaap de Hoop Scheffer nog minister van Buitenlandse Zaken was zonder zichtbare en/of meetbare  resultaten.

Zolang de zaken als achterstelling en discriminatie van de Papoeabevolking, de onbelemmerde toegang tot Papoea voor journalisten en mensenrechtenvertegenwoordigers en tot slot een echte dialoog met de Indonesische regering niet worden gerealiseerd blijft dit het eksteroog in de Indonesische teen.


Commentaar: webmaster:

"Betreffende West-Papoea tracht de Indonesische regering tegemoet te komen aan de wens van de Papoea’s tot meer autonomie."
O ja? In naam misschien. Leuk voor de buitenwereld. In de praktijk is het gewoon snoeihard optreden van leger en politie met inzet van pantservoertuigen, helikopters, automatische wapens tegen een bevolking die alleen maar probeert uiting te geven aan haar wens tot zelfbeschikking.

"Dit opgeheven vingertje, zoals deze moties kunnen worden getypeerd, leidde in Indonesië tot opgetrokken wenkbrauwen."
Dat is precies waar het om gaat. Indonesië trekt zich geen bal aan van de kritiek op haar mensenrechtenbeleid. Bij een serieuze aanpak zou je je nog kunnen voorstellen dat leger en politie hard optreden, maar dat dan ook de mensenrechtenschenders eveneens hard worden aangepakt. Maar met militair ingrijpen bij een vreedzaam congres van 5.000 mensen, met o.a. 3 doden tot gevolg en 5 mensen die voor 3 jaar de gevangenis in moeten voor het uiten van hun mening, terwijl militairen en politiemensen een schriftelijke berisping krijgen (goh joh, volgende keer niet meer doen hoor) geeft de onbalans wel duidelijk aan, en laat zien waar de Indonesiërs werkelijk op uit zijn.

"Op het gebied van terrorismebestrijding heeft Indonesië internationale faam opgebouwd."
Tsjonge wat maakt dat alles goed. Ze hebben terroristen gepakt die op hun eigen grondgebied verschrikkelijke aanslagen hebben gepleegd. Ik zou zeggen: dat is op de eerste plaats eigen belang. Dat bij die aanslagen vele buitenlanders waaronder veel Australiers om het leven kwamen, maakt de noodzaak alleen maar groter om te laten zien dat je ook nog in staat bent om je eigen broek op te houden. Logisch dat Australië wilde zien dat de terroristen werden opgepakt. Om deze zinssnede op te nemen in een artikel waarin betoogd wordt om toch maar wel tanks te leveren lijkt me knap misplaatst. Die terroristen waren geen Papua's en er waren ook geen tanks voor nodig om ze op te pakken.

"Oost-Timor is sinds 2002 onafhankelijk."
Dat raadt je de donder. Ze hebben dat land gewoon zonder schroom ingepikt. En moesten het door internationale druk uiteindelijk vrijgeven.:
 
Uit Wikipedia:
Iets meer dan een week na het uitroepen van onafhankelijkheid, op 7 december 1975, viel Indonesië Oost-Timor binnen. Er volgde een bloedige strijd die in 1976 beslecht werd in het voordeel van Indonesië. Het maakte Oost-Timor tot de 27ste provincie van Indonesië en noemde het voortaan Timor Timur. De Verenigde Naties zouden deze annexatie nooit erkennen. Ondanks het verzet van de Verenigde Naties kreeg Indonesië de steun van de Verenigde Staten, Australië en het Verenigd Koninkrijk die verwachtten dat Indonesië de regio zou stabiliseren.

Na de overwinning van Indonesië was Oost-Timor echter decennialang het toneel van bloedige gevechten, executies, martelingen en hongersnood. Hoewel de Verenigde Naties aandacht vroegen voor de leefsituatie in Oost-Timor, drong dit niet door tot de internationale gemeenschap. Dat veranderde op 12 november 1991 met het Bloedbad van Santa Cruz. Bij een vreedzame demonstratie kwamen ongeveer 250 jongeren om toen Indonesische militairen zonder waarschuwing het vuur openden. De Indonesische overheid verklaarde aanvankelijk dat bij dit 'incident' 12 tot 19 studenten waren omgekomen. Nader onderzoek, onder andere door Amnesty International, toonde een veel hoger aantal jeugdige slachtoffers aan. Ook bleken in de dagen volgend op dit drama nog eens zeker 200 jongeren te zijn omgebracht in het ziekenhuis en op de politiebureaus, wat het totaal aantal doden op rond de 450 bracht. Filmbeelden van dit bloedbad, gemaakt door buitenlandse journalisten, gingen de hele wereld over.
Tot zover Wikipedia.

Waar hebben we dat meer gehoord? Precies: over West-Papua.

"Als bevriende democratie en handelsnatie is het in het belang van Nederland om een sterk, eendrachtig en democratisch Indonesië als partner te hebben. Het gedeelde verleden is een rode draad om de relatie tussen beide landen te versterken."
Nederland heeft jarenlang geen woord gezegd over de wantoestanden in Papua omwille van de relatie en economische belangen en de "constructieve houding".
Het wordt tijd om het voortouw te nemen juist omwille van die relatie. Wat heb je aan vrienden die alleen maar stroop om de mond smeren en je niet durven zeggen dat je je grove fouten begaat. Met misdadigers zou ik bovendien helemaal niet eens vrienden willen zijn. Ik stel voor om Indonesië TBS met dwangverpleging op te leggen.